Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου 2013

Καρδιοπάθεια και κατάθλιψη

Καρδιοπάθεια και κατάθλιψη 

Οι περισσότεροι άνθρωποι, όπως είναι κατανοητό, σοκάρονται πολύ εάν προσβληθούν από σοβαρή ασθένεια. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και όταν πρόκειται για ασθένεια, η οποία χτυπά ένα ζωτικό και κεντρικό όργανο όπως η καρδιά. Είναι, συνεπώς, φυσιολογικό το άτομο να υποστεί κρίση σε μια τέτοια κατάσταση.
Παρόλα αυτά, η κρίση είναι μια κατάσταση, η οποία θα περάσει σχετικά γρήγορα και μετά την οποία μαθαίνουμε να προσαρμοζόμαστε στις νέες περιστάσεις. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τη δύναμη να προσαρμοστούν στις νέες περιστάσεις και κάποιοι από εμάς αντιλαμβανόμαστε ότι μεγαλώνουμε και γινόμαστε σοφότεροι ως αποτέλεσμα της κρίσης.
Τι γίνεται, όμως, όταν η κρίση αντί να περάσει απλά συνεχίζεται και εξελίσσεται σε κατάθλιψη; Τότε, η κρίση δεν μας κάνει να εξελιχθούμε και να γίνουμε δυνατότεροι και σοφότεροι. Αντιθέτως, μπαίνουμε σε μια χρόνια σπείρα, η οποία μας τραβά σε μια χρόνια καταθλιπτική κατάσταση που καταπίνει τόσο τη δύναμη όσο και την ορμή μας. 

Η κατάθλιψη είναι συχνή μεταξύ των καρδιοπαθών

Έχει γίνει ευρέως αποδεκτό στην κουλτούρα μας ότι οι ασθενείς εμφανίζουν κατάθλιψη ως επακόλουθο σωματικής ασθένειας. Η κατάθλιψη είναι πολύ συχνή μεταξύ ασθενών που πάσχουν από καρδιοπάθεια και θεωρείται συνεπώς, συχνά, ως φυσιολογική αντίδραση.
Οι μελέτες δείχνουν ότι περίπου το 20% των ασθενών που εισάγονται με ισχαιμική καρδιοπάθεια εμφανίζουν σοβαρή κατάθλιψη ενώ ποσοστό έως  30% εμφανίζει ήπια κατάθλιψη μετά την έξοδο από το νοσοκομείο. Το ποσοστό είναι παρόμοιο για εξωτερικούς ασθενείς με ισχαιμική καρδιοπάθεια (καρδιοπάθεια με έλλειψη οξυγόνου στην καρδιά). Και τα δεδομένα των ερευνών υποδεικνύουν ότι η κατάθλιψη σε αυτή την ομάδα των ασθενών συχνά δεν θεραπεύεται και παραμένει, γενικά, χωρίς σωστή διάγνωση, δηλαδή δεν ανιχνεύεται.  
Τα τελευταία 10-15 έτη, ο αριθμός των αποτελεσμάτων των ερευνών που συνδέουν την κατάθλιψη με την ισχαιμική καρδιοπάθεια έχει αυξηθεί σημαντικά. Η κατάθλιψη έχει αναγνωριστεί τόσο ως παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση ισχαιμικής καρδιοπάθειας όσο και ως παράγοντας κινδύνου για την πορεία της καρδιοπάθειας. Έχει βρεθεί ότι οι καρδιοπαθείς με κατάθλιψη εμφανίζουν υψηλότερο ποσοστό θανάτου σε σύγκριση με καρδιοπαθείς που δεν πάσχουν από κατάθλιψη. Επομένως, η κατάθλιψη είναι μια ασθένεια, η οποία πρέπει να τίθεται υπό θεραπεία στους καρδιοπαθείς ασθενείς.

Αυξάνει το ποσοστό θανάτου

Η έρευνα των τελευταίων 10 ετών υποδεικνύει ότι η κατάθλιψη σε ασθενείς με ισχαιμική καρδιοπάθεια αυξάνει το ποσοστό θανάτου κατά 3 με 4 φορές. Οι καρδιοπαθείς με κατάθλιψη πεθαίνουν, επομένως, 3 με 4 φορές συχνότερα από τους ασθενείς εκείνους που δεν εμφανίζουν κάποια ένδειξη κατάθλιψης κατά τη διάρκεια των πρώτων έξι μηνών μετά τη διάγνωση της καρδιοπάθειας. 
Η αύξηση αυτή δεν περιορίζεται στις σοβαρές καταθλίψεις αλλά εμφανίζεται και σε καρδιοπαθείς με ήπια κατάθλιψη. Η έρευνα έχει δείξει ότι η αρνητική επίδραση της κατάθλιψης στην ισχαιμική καρδιοπάθεια είναι σχεδόν τόσο μεγάλη όσο και η επίδραση άλλων αρνητικών παραγόντων όπως είναι το κάπνισμα και η υψηλή πίεση αίματος, ο βαθμός σκλήρυνσης και η επίδραση της ικανότητας της καρδιάς για αποτελεσματική άντληση.
Σε άλλα τεστ επιδεικνύεται παρόμοια αρνητική επίδραση της κατάθλιψης μετά από εγκεφαλική θρόμβωση. Τα τεστ δείχνουν ακόμα ότι και η ελάχιστη ψυχολογική αδυναμία χωρίς να υπάρχει κατάθλιψη – μπορεί να σας καταστήσει επιρρεπείς στην εμφάνιση ισχαιμικής καρδιοπάθειας και εγκεφαλικής θρόμβωσης.

Η σχέση δεν είναι απολύτως σαφής

Οι βιολογικές αιτίες που μπορούν να εξηγήσουν τη σχέση μεταξύ της κατάθλιψης και της ισχαιμικής καρδιοπάθειας δεν έχουν εξηγηθεί πλήρως αλλά τα δεδομένα των ερευνών προτείνουν αρκετούς πιθανούς βιολογικούς μηχανισμούς. Μεταξύ των παραγόντων που είναι βασικοί για την εμφάνιση της νόσου στο συνδυασμό κατάθλιψης και ισχαιμικής καρδιοπάθειας είναι
  • Αυξημένη δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος
  • Μειωμένη ικανότητα της καρδιάς να μεταβάλει την ταχύτητα και την ισχύ με την οποία χτυπά 
  • Ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων του αίματος έτσι ώστε να σχηματίζονται θρόμβοι αίματος ευκολότερα 
Η υπόθεση ότι η κατάθλιψη προκαλεί αυξημένη δραστηριότητα των αιμοπεταλίων του αίματος είναι βασική στη σχέση μεταξύ κατάθλιψης και θανάτου μετά από ισχαιμική καρδιοπάθεια. Η επίδραση της κατάθλιψης στον κίνδυνο θανάτου μετά από ισχαιμική καρδιοπάθεια πρέπει υποθετικά να εξετάζεται υπό το φως της υπερβολικής έντασης στην οποία εκτίθεται το σώμα λόγω του στρες. Το να πάσχει κανείς ταυτόχρονα από καρδιοπάθεια και κατάθλιψη πρέπει να είναι μια από τις πιο έντονες από απόψεως στρες καταστάσεις στις οποίες μπορεί να βρεθεί ένα άτομο. Εάν δούμε την επίδραση που μπορεί να έχει το στρες στο σώμα ενός φυσιολογικού και υγιούς ατόμου, μπορούμε να αρχίσουμε να φανταζόμαστε γιατί μπορεί να είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνο για έναν καρδιοπαθή να πάσχει από στρες που προκαλείται από κατάθλιψη.

Οι επιδράσεις του στρες

Η ανταπόκριση του ανθρώπου στο στρες – δηλαδή, η αντίδρασή μας σε έντονες καταστάσεις – ήταν αρχικά προσαρμοσμένη βάσει της ζωής μας σε έναν κόσμο, ο οποίος φαινόταν εντελώς διαφορετικός από ότι φαίνεται σήμερα. Ζούσαμε σε έναν κόσμο, όπου η ικανότητα γρήγορης και αποτελεσματικής σωματικής αντίδρασης ήταν ζωτικής σημασίας προκειμένου να αποφύγουμε τον κίνδυνο. Αποτελούσε, επιπλέον, προϋπόθεση για να καταφέρει κανείς να κυνηγήσει και να βρει τα απαραίτητα προκειμένου να επιβιώσει.
Αρκετές χιλιάδες χρόνια μετά, η αντίδραση που εμφανίζεται όταν ένα άτομο στρεσάρεται είναι η ίδια:
  • Η παραγωγή αδρεναλίνης αυξάνει προκειμένου να αντιδράσουμε γρήγορα
  • Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα στο αίμα αυξάνουν προκειμένου να έχουμε περισσότερο διαθέσιμα «καύσιμα»
  • Η πίεση αίματος αυξάνει 
  • Η καρδιά χτυπά γρηγορότερα και στη μέγιστη ισχύ της προκειμένου να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε σωματικά 
  • Τα αιμοπετάλια του αίματος ενεργοποιούνται και προετοιμάζονται για την αποκατάσταση ενδεχόμενης βλάβης
Παρόλα αυτά, το μεγάλο πρόβλημα σήμερα είναι ότι ούτε πάμε για κυνήγι ούτε βρισκόμαστε σε κατάσταση μάχης. Πιθανότατα βρισκόμαστε ξαπλωμένοι σε κρεβάτι νοσοκομείου ή χασομεράμε στο σπίτι και περιμένουμε να γίνουμε καλά και συνεπώς, η αντίδραση του σώματος είναι εντελώς ακατάλληλη. Αυτός είναι μάλλον ο λόγος για τον οποίο η κατάθλιψη και τα αυξημένα επίπεδα στρες που προκαλεί έχουν τόσο αρνητικές συνέπειες για τον καρδιοπαθή.

Η γνώση είναι σημαντική

Η κατάθλιψη αποτελεί από μόνη της μια πολύ δυσάρεστη ασθένεια με δραματικές συνέπειες για την ποιότητα της ζωής τόσο του ασθενούς όσο και της οικογένειάς του. Η κατάθλιψη, όμως, αυξάνει και το κόστος των υπηρεσιών υγείας και συνεπώς, επηρεάζει περαιτέρω την ικανότητα του ασθενούς να ακολουθήσει τις οδηγίες του γιατρού τόσο σε σχέση με τη λήψη του φαρμάκου που έχει συνταγογραφηθεί όσο και σε σχέση με τις προτεινόμενες αλλαγές στον τρόπο ζωής, π.χ., διατροφικές συνήθειες, διακοπή καπνίσματος και άσκηση. Η κατάθλιψη δεν είναι, επομένως, κάτι που απασχολεί μόνο τους ψυχιάτρους.
Όλες οι συνέπειες που εμφανίζονται ως αποτέλεσμα κατάθλιψης και άγχους στους καρδιοπαθείς είναι αρκετά σοβαρές. Είναι, επομένως, σημαντικό η γνώση αυτή να μεταδοθεί και σε άλλους τομείς των υπηρεσιών υγείας, προκειμένου να αναγνωριστούν και αντιμετωπιστούν οι ψυχολογικές επιπλοκές – πρώτα και κύρια στους ειδικούς καρδιολόγους, οι οποίοι είναι εκείνοι που εξετάζουν τους ασθενείς αυτούς.

Ερευνητικό έργο στο Bispebjerg

Υπάρχει έλλειψη γνώσης σχετικά με τη σχέση μεταξύ της κατάθλιψης και της καρδιοπάθειας. Μια ομάδα γιατρών από το ψυχιατρικό και καρδιολογικό τμήμα του νοσοκομείου του Bispebjerg μόλις ξεκίνησαν μια μεγάλης κλίμακας μελέτη. Σκοπός της μελέτης είναι να υπολογιστεί η συχνότητα κατάθλιψης και άγχους σε μια ομάδα ασθενών με ισχαιμική καρδιοπάθεια, καθώς και να εξεταστεί η επίδραση της διάρκειας 12 μηνών προληπτικής θεραπείας με αντικαταθλιπτικά σε μια σειρά τομέων που είναι σημαντικοί για την υγεία, την αποκατάσταση και την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
ΠΗΓΗ: Lundbeck Danish international pharmaceutical company engaged in the research and development
http://www.lundbeckfoundation.com/Frontpage.20.aspx
- See more at: http://www.e-cardio.gr/default.aspx?pageid=716#sthash.gQe2YEyY.dpuf

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου