'Εμφραγμα: Αντιμετώπιση στις γιορτές

Η περίοδος των εορτών μεταβάλλει πολλές από τις συνήθειές μας. Ευχή μας είναι να βρίσκουμε αυτές τις ημέρες την αλληλεγγύη, τη συντροφικότητα και την αγάπη.
Φαίνεται όμως πως ειδικά τις γιορτινές ημέρες αυξάνονται και οι απώλειες συνανθρώπων μας από εμφράγματα.
Από μελέτη σχετικών στοιχείων στις Η.Π.Α. παρατηρείται αύξηση των απωλειών από έμφραγμα κατά τους μήνες Δεκέμβριο και Ιανουάριο, ιδιαίτερα μάλιστα τις ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς! Η ενοχλητική αυτή πραγματικότητα έχει καταχωρηθεί στην διεθνή ιατρική βιβλιογραφία ως "Merry Christmas Coronary and Happy New Year Heart Attack phenomenon", δηλαδή, σε ελεύθερη μετάφραση, "Καλά Χριστούγεννα και ευτυχές το έμφραγμα του Νέου Χρόνου"!
Το φαινόμενο έχει καταγραφεί με πειστικό τρόπο, προσθέτοντας έως και μία επιπλέον απώλεια από έμφραγμα σε κάθε τρεις ενός άλλου μήνα, του Ιουνίου για παράδειγμα (33% αύξηση των απωλειών από εμφράγματα), χωρίς όμως να γνωρίζουμε πού οφείλεται. Έχουν ενοχοποιηθεί οι καιρικές συνθήκες, αφού το κρύο συμβάλλει στην εμφάνιση εμφραγμάτων, ενώ στις Η.Π.Α. είναι σύνηθες φαινόμενο να φτυαρίζουν το χιόνι στα πεζοδρόμια γύρω από τα σπίτια τους, μια ιδιαίτερα κοπιώδης εργασία, που μπορεί επίσης να πυροδοτήσει ένα έμφραγμα σε ανθρώπους με πρόβλημα. Όμως η μεγαλύτερη σχετική μελέτη προήλθε από καταγραφή των απωλειών από εμφράγματα στην πολιτεία της Καλιφόρνια, όπου οι χειμώνες είναι ήπιοι.

Αν νιώσουμε σφίξιμο, κάψιμο ή πλάκωμα πίσω από το στήθος ή στα αριστερά του στέρνου, δεν θα πρέπει να αναβάλλουμε το τηλεφώνημα στον γιατρό μας.

Δημοσίευση: 17 Δεκεμβρίου 2013

Γράφει: Σπανός Ν. Βασίλειος
Καρδιολόγος
Εξάλλου οι καιρικές συνθήκες είναι παρόμοιες όλες τις ημέρες του χειμώνα, οπότε το φαινόμενο της έξαρσης των απωλειών ειδικώς τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά δεν εξηγείται επαρκώς από τις χαμηλές θερμοκρασίες.

Σημαντικότερη ίσως είναι η επίδραση των κάθε λογής υπερβολών στις οποίες αφηνόμαστε στη διάρκεια των εορτών, καταναλώνοντας αλόγιστα μεγάλες ποσότητες φαγητού και ποτών, με παράλληλη απορρύθμιση των συνηθειών ξεκούρασης και ύπνου. Η συνύπαρξη των παραπάνω υπερβολών με το άγχος, που συχνά αυξάνεται την εορταστική περίοδο, φαίνεται πως συνεισφέρει περισσότερο από το κρύο στην έξαρση των εμφραγμάτων.

Επίσης η πιθανότητα του πάσχοντος να προλάβει το έμφραγμα μειώνεται πάρα πολύ τις εορταστικές ημέρες, επειδή συνήθως αναβάλλει την αναζήτηση ιατρικής φροντίδας για οποιοδήποτε ενόχλημα μπορεί να έχει. Κατά κανόνα, αρκετές ώρες πριν από το έμφραγμα προηγείται αιφνίδιο σφίξιμο, κάψιμο ή βάρος πίσω από το στέρνο και προς τα αριστερά του στήθους, που μπορεί να αντανακλά στην πλάτη ή στον αριστερό ώμο και αγκώνα. Το ενόχλημα οφείλεται σε αιφνίδια έμφραξη κάποιας αρτηρίας της καρδιάς. Ο οργανισμός αντιστέκεται στην αρχόμενη έμφραξη της αρτηρίας, οπότε η ενόχληση ίσως υποχωρήσει μετά από λίγα λεπτά της ώρας, συνήθως όμως επανέρχεται αργότερα.
Αν η αρτηρία φράξει ολοσχερώς, το ενόχλημα πλέον δεν υποχωρεί, αντίθετα γίνεται εντονότερο και μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία, εφίδρωση ή δυσκολία στην αναπνοή. Η ολοσχερής έμφραξη της αρτηρίας οδηγεί σε νέκρωση του τμήματος της καρδιάς, το οποίο τροφοδοτούσε με αίμα, δηλαδή σε έμφραγμα.
Η έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής φροντίδας μπορεί να προλάβει την πλήρη έμφραξη της αρτηρίας, χάρις στη διάνοιξή της με μπαλόνι και τοποθέτηση stent στα πλαίσια μιας στεφανιογραφίας. Όταν δεν το προλαμβάνουμε, το έμφραγμα μπορεί να μην έχει καταστροφικά αποτελέσματα, αν αντιμετωπιστεί με άμεση διάνοιξη της ολοσχερώς φραγμένης αρτηρίας σε νοσοκομείο που διαθέτει τμήμα καρδιακών καθετηριασμών σε ετοιμότητα για την επείγουσα αντιμετώπιση εμφραγμάτων επί εικοσιτετραώρου βάσεως. Η ταχύτατη κινητοποίηση είναι κρίσιμη επειδή σε αυτές τις περιπτώσεις «ο χρόνος (που χάνεται) είναι μυοκάρδιο (που νεκρώνεται)».

Την περίοδο των εορτών καταγράφονται λιγότερο καλά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση ενός εμφράγματος, επειδή τα νοσοκομεία και ειδικότερα τα τμήματα καρδιακών καθετηριασμών λειτουργούν με μειωμένο και, συνήθως, λιγότερο έμπειρο προσωπικό. Ο συνδυασμός της καθυστέρησης στην αναζήτηση ιατρικών υπηρεσιών από τον ίδιο τον πάσχοντα και της υποδεέστερης λειτουργίας των ιατρικών υπηρεσιών έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των απωλειών από εμφράγματα τις ημέρες των εορτών.

Ένα σημαντικό μήνυμα λοιπόν για τις γιορτές: Ας μην φάμε και ας μην πιούμε λες και ζούμε τις τελευταίες μας ημέρες! Θα έχουμε δυνατότητα φαγητού και ποτού και τον επόμενο χρόνο...Και αν, ό μη γένοιτο, νοιώσουμε σφίξιμο, κάψιμο ή πλάκωμα πίσω από το στήθος ή στα αριστερά του στέρνου, να μην αναβάλλουμε το τηλεφώνημα στον ιατρό μας ή την εξέταση στα Επείγοντα Καρδιολογικά Ιατρεία, γιατί, δυστυχώς, το έμφραγμα δεν προγραμματίζεται, έρχεται απρόσκλητο. Σας ευχόμαστε να είναι αχρείαστη η τελευταία συμβουλή και να περάσετε ευτυχισμένα Χριστούγεννα και μια χαρούμενη, λαμπερή Πρωτοχρονιά!
iatronet

Categories: iatrika