Ενδοκρινική υπέρταση

Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί το συχνότερο πρόβλημα υγείας παγκοσμίως. Είναι συχνότερη στους ηλικιωμένους και υπολογίζεται ότι το ένα πέμπτο περίπου των ενηλίκων εμφανίζει αυξημένη αρτηριακή πίεση.

Πηγή: ΓΝΑ Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός
Τμήμα Ενδοκρινολογίας

Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί το συχνότερο πρόβλημα υγείας παγκοσμίως. Είναι συχνότερη στους ηλικιωμένους και υπολογίζεται ότι το ένα πέμπτο περίπου των ενηλίκων εμφανίζει αυξημένη αρτηριακή πίεση.

Πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι τόσο η συστολική όσο και η διαστολική υπέρταση σχετίζονται ανεξάρτητα με την εμφάνιση καρδιακών και αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Έτσι η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης αποτελεί πρωταρχικό στόχο στη σύγχρονη θεραπευτική πράξη προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων.

Σαν αρτηριακή υπέρταση ορίζεται η πίεση που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών καθώς ρέει μέσα σε αυτές. Η αρτηριακή πίεση εξαρτάται από τη ροή του αίματος (πόσο αίμα στέλνει η καρδιά μας σε κάθε συστολή) και από την αντίσταση που προβάλλουν τα αγγεία μας στη ροή αυτή.

Εάν λοιπόν η αρτηριακή πίεση είναι υψηλή, τότε η καρδιά μας πρέπει να εργαστεί δυνατότερα για να διατηρήσει επαρκή ροή αίματος στο σώμα μας. Η κατάσταση αυτή μακροχρόνια οδηγεί σε υπερτροφία του μυοκαρδίου και παράλληλα όλες οι αρτηρίες του οργανισμού και ιδιαίτερα της καρδιάς χάνουν την ελαστικότητα τους, καταστρέφονται εσωτερικά, σχηματίζονται αθηρωματικές πλάκες και οδηγούν τελικά στο έμφραγμα του μυοκαρδίου ή σε εγκεφαλικό επεισόδιο και αιφνίδιο θάνατο.

Τα αίτια της αρτηριακής υπέρτασης ποικίλουν και συνήθως δεν είναι επακριβώς γνωστά. Στην τελευταία περίπτωση, η υπέρταση χαρακτηρίζεται ιδιοπαθής και ευθύνεται για το 90-95% των περιπτώσεων.

Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η υπέρταση χαρακτηρίζεται δευτεροπαθήςκαι μπορεί να οφείλεται σε παθήσεις των νεφρών, της καρδιάς και των ενδοκρινών αδένων.

Σαν ενδοκρινική υπέρταση μπορεί να χαρακτηριστεί εκείνη που οφείλεται στα γνωστά σύνδρομα υπερέκκρισης των επινεφριδίων (φαιοχρωμοκύτωμα και πρωτοπαθής υπεραλδοστερονισμός) αλλά και εκείνη που συνοδεύει άλλα ενδοκρινολογικά σύνδρομα (μεγαλακρία, υποθυρεοειδισμός, υπερθυρεοειδισμός, υπερπαραθυρεοειδισμός, σ.

Cushings, ανδρογεννητικά σύνδρομα και σακχαρώδης διαβήτης).

Η αρτηριακή πίεση ρυθμίζεται και προσαρμόζεται στις εκάστοτε ανάγκες του οργανισμού μέσα από ένα πολύπλοκο σύστημα νευρικών, ορμονικών και χυμικών παραγόντων.

Το ενδοκρινικό σύστημα συμμετέχει κατά κύριο λόγο στη ρύθμιση τόσο του όγκου του πλάσματος όσο και του τόνου των αγγείων μέσω διαφόρων ορμονών όπως οι κατεχολαμίνες, οι ενδοθηλίνες, η αντιδιουρητική ορμόνη και τα νατριουρητικά πεπτίδια.

Κεντρικό ρόλο στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και την ομοιοστασία των υγρών και ηλεκτρολυτών διαδραματίζει το ορμονικό σύστημα ρενίνης-αγγειοτενσίνης. Ακόμα, η σημασία των ορμονών στη διαδικασία της αθηροσκλήρυνσης είναι πολύ καλά γνωστή (ινσουλίνη, οιστρογόνα, ανδρογόνα, κλπ).

Δεδομένου λοιπόν ότι σε κάθε υπέρταση υπάρχει μεταβολή μίας ή περισσότερων από τις μεταβλητές που αναφέρθηκαν, θα μπορούσαμε να πούμε πως κάθε υπέρταση είναι και ενδοκρινική.

Παρακάτω θα αναφερθούν συνοπτικά τα ενδοκρινολογικά νοσήματα πλην των επινεφριδιακών, που συνοδεύονται συχνά από αρτηριακή υπέρταση.

Μεγαλακρία

Η μεγαλακρία χαρακτηρίζεται από αυξημένη έκκριση αυξητικής ορμόνης (GH) και εκδηλώνεται με μεγέθυνση των άκρων και των σπλάχνων. Η σχέση της υπέρτασης και της καρδιαγγειακής νόσου με τη μεγαλακρία είναι γνωστή από ετών και η καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί την συχνότερη αιτία θανάτου των ασθενών.

Οι μεγαλακρικοί ασθενείς εμφανίζουν υπέρταση σε ποσοστό 25-45%. Σαν πιθανοί παθογενετικοί μηχανισμοί της υπέρτασης θεωρούνται α) μεταβολικές διαταραχές που αφορούν κυρίως την αύξηση του ολικού ανταλλάξιμου νατρίου αλλά και άλλων ιόντων όπως του καλίου, του χλωρίου και του φωσφόρου β) αιμοδυναμικές διαταραχές που αφορούν την αύξηση του όγκου του εξωκυτταρίου υγρού και γ) καρδιαγγειακές μεταβολές με σημαντικότερες την υπερτροφία του μυοκαρδίου και ειδικά της αριστεράς κοιλίας.

Ο έλεγχος της νόσου με χειρουργική ή/και με φαρμακευτική αντιμετώπιση μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην υπέρταση αλλά δεν έχει ουσιαστική επίδραση στις καρδιακές μεταβολές.

Υπερπαραθυρεοειδισμός

Η σχέση της υπέρτασης με τον πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό είναι γνωστή από ετών και η επίπτωση της υπολογίζεται γύρω στο 30-40%. Η αιτιολογία είναι αδιευκρίνιστη και ενοχοποιούνται διάφοροι παράγοντες.

Ο κυριότερος παράγοντας είναι πιθανά η αύξηση του ασβεστίου στον ορό η οποία μπορεί να προκαλέσει αγγειοσύσπαση είτε με απ’ ευθείας δράση στα αγγεία είτε μέσω της απελευθέρωσης άλλων αγγειοσυσπαστικών ορμονών όπως οι κατεχολαμίνες.

Άλλος παράγοντας είναι η νεφρική βλάβη που μπορεί να οφείλεται σε νεφρασβέστωση, σε νεφρολιθίαση ή στις συχνές ουρολοιμώξεις που παρατηρούνται στον πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό.

Τα τελευταία χρόνια συζητείται και ο ρόλος της παραθορμόνης (PTH) στην δημιουργία της υπέρτασης. Έχει βρεθεί ότι η αυξημένη πρόσληψη ασβεστίου με την τροφή (~1500 mg/ημέρα) καθυστερεί την εμφάνιση της ιδιοπαθούς υπέρτασης και ακόμη ότι ασθενείς με ιδιοπαθή υπέρταση εμφανίζουν αυξημένη απέκκριση ασβεστίου στα ούρα που οδηγεί σε αύξηση της έκκρισης της PTH.

Τα ευρήματα αυτά φαίνεται όμως να ανατρέπονται από το γεγονός ότι η παραθυρεοειδεκτομή δεν έχει σημαντική επίδραση στην υπέρταση των ασθενών με πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό και ακόμα ότι η υπέρταση σε υπερασβεστιαιμία από κακοήθεια, συνοδεύεται συνήθως από ανεσταλμένα επίπεδα PTH.

Υπερθυρεοειδισμός

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι ένα από τα συνηθισμένα αίτια ενδοκρινικής υπέρτασης, η δε επίτευξη ευθυρεοειδισμού οδηγεί σε μείωση ή και πλήρη εξαφάνιση της υπέρτασης στο μεγαλύτερο ποσοστό των υπερθυρεοειδικών ασθενών.

Η κυριότερη αιμοδυναμική μεταβολή στον υπερθυρεοειδισμό είναι η αύξηση του όγκου πλάσματος η οποία συνοδεύεται από υψηλά επίπεδα νατριουρητικού πεπτιδίου.

Η περίσσεια θυρεοειδικών ορμονών έχει σημαντική δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα. Προκαλεί αύξηση της καρδιακής παροχής, αύξηση της έντασης του σφυγμού και ταχυκαρδία, ευρήματα που οφείλονται τόσο σε απ’ ευθείας δράση της θυροξίνης όσο και σε αύξηση της β-αδρενεργικής δραστηριότητας.

Οι περιφερικές αντιστάσεις είναι μειωμένες λόγω περιφερικής αγγειοδιαστολής.

Όλες οι ανωτέρω μεταβολές επανέρχονται στα φυσιολογικά μετά την επίτευξη του ευθυρεοειδισμού.

Υποθυρεοειδισμός

Η συχνότητα της υπέρτασης σε υποθυρεοειδικά άτομα είναι δύσκολο να καθοριστεί και από διάφορες μελέτες αναφέρονται ποσοστά από 3-44 %. Αυτό συμβαίνει γιατί πολλοί υποστηρίζουν ότι η συνύπαρξη της υπέρτασης και του υποθυρεοειδισμού είναι τυχαία λόγω του ότι και τα δύο νοσήματα εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα στην προχωρημένη ηλικία, σε άτομα γυναικείου φύλου και σε άτομα με συμπαρομαρτούσα καρδιακή νόσο.

Ακόμα, η επάνοδος σε ευθυρεοειδισμό υποθυρεοειδικών ασθενών συνοδεύεται κατά άλλους από μείωση της διαστολικής πιέσεως ενώ από άλλους υποστηρίζεται ότι δεν έχει καμιά επίδραση στην διαστολική πίεση.

Ο υποθυρεοειδισμός θα μπορούσε να σχετισθεί με την εμφάνιση υπέρτασης αφού η μειωμένη παροχή θυρεοειδικών ορμονών προκαλεί α) καρδιαγγειακές μεταβολές που εκδηλώνονται με μείωση της καρδιακής παροχής, μείωση της συσταλτικότητας του μυοκαρδίου και βραδυκαρδία, ενώ οι περιφερικές αντιστάσεις είναι αυξημένες (υπερίσχυση της αδρενεργικής δραστηριότητας) β) αιμοδυναμικές διαταραχές που αφορούν τη μείωση του όγκου του πλάσματος ενώ υπάρχει αύξηση του εξωκυττάριου υγρού και περιφερικό οίδημα και γ) μείωση του ρυθμού σπειραματικής διήθησης και της νεφρικής ροής πλάσματος.

Τέλος, επειδή ο υποθυρεοειδισμός είναι μίας νόσος της μεγάλης ηλικίας στην οποία οι μηχανισμοί ομοιοστασίας είναι συχνά εξασθενημένοι, τα άτομα αυτά έχουν αυξημένη επιρρέπεια στο να εμφανίσουν διαστολική υπέρταση.

Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ)

Διάφορες επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι η συχνότητα της υπέρτασης σε διαβητικούς ασθενείς είναι σχεδόν διπλάσια από αυτήν σε μη διαβητικά άτομα. Επακόλουθο αυτού είναι ότι η συνύπαρξη δύο ανεξάρτητων παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο, ασκεί μια συνεργιστική δράση στη βαρύτητα της διαβητικής μακροαγγειοπάθειας και ειδικά της στεφανιαίας νόσου.

Ακόμα, η υπέρταση στα άτομα με ΣΔ επηρεάζει αρνητικά το βαθμό και την εξέλιξη της μικροαγγειοπάθειας (κυρίως της νεφροπάθειας).

Η φυσική ιστορία της υπέρτασης διαφέρει σημαντικά ανάμεσα στους δυο τύπους ΣΔ. Στους ασθενείς με ΣΔ 1, η αρτηριακή πίεση είναι φυσιολογική κατά την εμφάνιση της νόσου και παραμένει έτσι τα πρώτα 5-10 χρόνια. Η υπέρταση αναπτύσσεται τυπικά με την εγκατάσταση της νεφρικής ανεπάρκειας και χαρακτηρίζεται από αύξηση τόσο της συστολικής όσο και της διαστολικής πίεσης.

Από τους ασθενείς με ΣΔ 1 διάρκειας μεγαλύτερης των 30 χρόνων, το 50% περίπου έχουν υπέρταση και από αυτούς όλοι εμφανίζουν διαβητική νεφροπάθεια.

Αντίθετα, οι ασθενείς με ΣΔ 2 εμφανίζουν συχνά υπέρταση, κατά τον χρόνο της διάγνωσης και αυτή είναι συνήθως μόνο συστολική. Η εμφάνιση της υπέρτασης σχετίζεται με την αυξημένη συχνότητα παχυσαρκίας και την προχωρημένη ηλικία των ασθενών.

Περίπου 60% των ασθενών με ΣΔ 2 ηλικίας άνω των 60 ετών είναι υπερτασικοί, σε σύγκριση με το 25-30% των μη διαβητικών ατόμων.

Η αιτιολογία της υπέρτασης στον ΣΔ είναι πολυπαραγοντική. Σε αυτή συμβάλλουν κυρίως η διαβητική νεφροπάθεια και η μακροαγγειοπάθεια καθώς και γενετικοί και άλλοι παράγοντες. Από αυτούς σημαντικότεροι θεωρούνται α) η αύξηση του όγκου του εξωκυτταρίου υγρού λόγω της υπεργλυκαιμίας και της αυξημένης επαναρρόφησης νατρίου και β) η δυσλειτουργία του ενδοθηλίου σαν αποτέλεσμα του αυξημένου οξειδωτικού stress που δημιουργείται λόγω της υπεργλυκαιμίας, της αντίστασης στην ινσουλίνη και της δυσλιπιδαιμίας.

Η υπέρταση συμβάλλει σημαντικά στην αυξημένη καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα των διαβητικών ασθενών γι αυτό και η εξαρχής επιθετική αντιμετώπιση αυτής είναι επιβεβλημένη.

ΙΑΤΡΟΝΕΤ

Πηγές: Ανδρομάχη Βρυωνίδου-Μπομποτά, Ενδοκρινολόγος, Αναπλ. Διευθύντρια, Τμήμα Ενδοκρινολογίας & Μεταβολισμού ΓΝΑ «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο ΕΕΣ»

Categories: iatrika

Πώς καταπολεμά τις ασθένειες η αισιοδοξία

Πώς καταπολεμά τις ασθένειες η αισιοδοξία

Μια από τις πολλές παραμέτρους με τις οποίες ασχολείται ο κλάδος της Θετικής Ψυχολογίας (1) είναι και η αισιοδοξία. Με απλά λόγια, αισιόδοξος είναι ο άνθρωπος που περιμένει να του συμβούν καλά πράγματα. Στον αντίποδα βρίσκεται ο απαισιόδοξος, ο οποίος πιστεύει πως το μέλλον του επιφυλάσσει κυρίως αρνητικά γεγονότα και βιώματα.

Η αισιοδοξία θεωρείται ένα θετικό χαρακτηριστικό προσωπικότητας το οποίο παρέχει πολλαπλά οφέλη στον άνθρωπο. Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά τα καλά που έχει να μας προσφέρει η αισιοδοξία:

Η βιβλιογραφία μας λέει πως ο αισιόδοξος άνθρωπος νοιώθει λιγότερη μοναξιά, έχει καλύτερη ψυχολογική προσαρμοστικότητα σε νέες καταστάσεις.

Κρατάει μέσα του λιγότερο καταπιεσμένο θυμό και γενικά έχει υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή.

Επίσης, η αισιοδοξία συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα άγχους, συμπτωμάτων κατάθλιψης και αρνητικής διάθεσης.

Ο αισιόδοξος θα μπορέσει να προσαρμοστεί ευκολότερα σε μια ασθένεια ενώ ταυτόχρονα θα έχει υψηλότερα επίπεδα ψυχικής ευεξίας.

Οι έρευνες δείχνουν πως η αισιοδοξία βοηθάει στο να προσαρμόζεται κανείς καλύτερα σε στρεσογόνους παράγοντες και το αισιόδοξο άτομο αντιμετωπίζει αυτές τις προκλήσεις με πιο ενεργητικό τρόπο. Αυτό σημαίνει πως ένα αισιόδοξο άτομο είναιπιθανότερο να αναλάβει την ευθύνη της αντιμετώπισης των προβλημάτων του παρά να περιμένει αυτά να επιλυθούν από μόνα τους. Αυτό φυσικά, λειτουργεί και ως μια θετική αυτό-εκπληρούμενη προφητεία. Δηλαδή, το άτομο που πιστεύει πως τα πράγματα μπορούν να βελτιωθούν είναι πιο πιθανό να κινητοποιηθεί και να συμβάλει ενεργά στη βελτίωση της κατάστασης που αντιμετωπίζει.

Tι είναι και τι δεν είναι αισιοδοξία;

Φυσικά όταν μιλάμε για αισιοδοξία και τις θετικές επιπτώσεις αυτής της στάσης δεν εννοούμε μια στάση η οποία παραγνωρίζει τα δεδομένα της πραγματικότητας και αγνοεί τις δυσκολίες και τους κινδύνους. Αυτό δεν θα ήταν αισιοδοξία αλλά χάσιμο της επαφής με την πραγματικότητα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε φυσικά να είναι όχι μόνο μη παραγωγικό αλλά και επικίνδυνο. Όταν λοιπόν αναφερόμαστε στην αισιοδοξία εννοούμε μια θετική στάση ως προς το μέλλον. Μία τάση, πίστη και επιθυμία προς την πλευρά των θετικών εξέλιξεων παρά μία στάση που προδικάζει την αποτυχία και το αρνητικό αποτέλεσμα.

Μαθαίνεται η αισιοδοξία;

Όσον αφορά το θέμα της αισιοδοξίας η Θετική Ψυχολογίας έχει να μας προσφέρει καλά νέα. Αυτό που λένε οι έρευνες είναι πως η αισιοδοξία δεν είναι ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που παραμένει αμετάβλητο. Είναι κάτι στο οποίο μπορούμε να εκπαιδευτούμε και στο οποίο μπορούμε να εξασκηθούμε. Σχετίζεται με τις πεποιθήσεις μας και με τους στόχους που θέτουμε για το μέλλον. Τέλος, να τονίσουμε πως η αισιοδοξία βοηθάει όχι μόνο αυτόν που την έχει και την καλλιεργεί αλλά επηρεάζει και θετικά τις σχέσεις αυτού του ανθρώπου και σε ένα βαθμό μεταδίδεται και στους άλλους.

(1) Η Θετική Ψυχολογία είναι ο κλάδος της ψυχολογίας που ασχολείται με τις θετικές διαστάσεις της ανθρώπινης ύπαρξης. Αποτελεί μια από τις νεότερες και πλέον συναρπαστικές εξελίξεις στο χώρο της ψυχολογίας. Στην Ελλάδα, με τον κλάδο αυτό της ψυχολογίας ασχολείται η Ελληνική Εταιρεία Θετικής Ψυχολογίας με επικεφαλής τον καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Αναστάσιο Σταλίκα.

[Του δρα Αλέξη Χαρισιάδη από boro.gr]

Categories: iatrika

Το έμφραγμα προειδοποιεί

Το έμφραγμα του μυοκαρδίου αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες θανάτου και αναπηρίας στο Δυτικό κόσμο.

 ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΡΥΠΟΣΚΙΑΔΗΣ

  Έμφραγμα του μυοκαρδίου ονομάζεται η νέκρωση ενός τμήματος του μυός της καρδιάς λόγω διακοπής της ροής του αίματος σε μια από τις στεφανιαίες αρτηρίες, δηλαδή τα αγγεία που τροφοδοτούν με οξυγόνο και αίμα την καρδιά.

Πού οφείλεται η διακοπή της ροής του αίματος;

  Η διακοπή της ροής στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων οφείλεται σε αθηρωμάτωση (όπως το πουρί στους σωλήνες) και σχηματισμό θρόμβου (πήγματος από αίμα) στις στεφανιαίες αρτηρίες (στεφανιαία νόσος) που προκαλούνται από διάφορους παράγοντες κινδύνου, όπως:

· Το κάπνισμα

· Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης

· Ο διαβήτης (αύξηση των σακχάρων του αίματος)

· Αύξηση χοληστερίνης

· Η κληρονομικότητα

· Η παχυσαρκία

· Η καθιστική ζωή

Ποια είναι τα συμπτώματα της ασθένειας;

  Πολλοί ασθενείς καταλήγουν τα πρώτα λεπτά από την εγκατάσταση του εμφράγματος λόγω θανατηφόρων αρρυθμιών. Επειδή η εκδήλωση αυτή της ασθένειας είναι πολύ συχνή, απαιτείται η τοποθέτηση στους δημόσιους χώρους εύχρηστων ειδικών συσκευών (απινιδωτές), οι οποίες, χορηγώντας ηλεκτρική εκκένωση, ανατάσσουν την αρρυθμία.

  Στους υπόλοιπους ασθενείς, το έμφραγμα του μυοκαρδίου εκδηλώνεται με έντονο πόνο (σαν βάρος, κάψιμο ή πίεση) στο στήθος, ο οποίος πολλές φορές επεκτείνεται στην πλάτη, το σαγόνι και τα χέρια. Ο πόνος συχνά συνοδεύεται από ζάλη και εφίδρωση.

Πώς αντιμετωπίζεται;

  Ο ασθενής  πρέπει να μεταφερθεί στο νοσοκομείο (όσο πιο γρήγορα, τόσο καλύτερα), όπου να υποβληθεί σε αγγειοπλαστική, δηλαδή διάνοιξη της βουλωμένης αρτηρίας με μπαλονάκι και στη συνέχεια εμφύτευση πλέγματος (stent) μέσα στο βουλωμένο αγγείο για να το κρατήσει ανοικτό.

  Παρά τη μεγάλη πρόοδο που έχει σημειωθεί στην ενδονοσοκομειακή αντιμετώπιση του εμφράγματος του μυοκαρδίου, οι επιπλοκές (καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμίες, ανεπάρκεια καρδιακών βαλβίδων κ.λπ.) δεν είναι σπάνιες. Γι’ αυτό το λόγο οι σοφοί πρόγονοί μας έλεγαν «Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν» (Καλύτερα να προλαμβάνεις την ασθένεια παρά να τη θεραπεύεις).

Πώς προλαμβάνεται;

  Ο ακρογωνιαίος λίθος για την πρόληψη του εμφράγματος είναι η αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου που αναφέρθηκαν παραπάνω, με τους οποίους σχετίζεται:

· Στα πλαίσια αυτής το πρώτο βήμα πρέπει να είναι η διακοπή της ολέθριας συνήθειας που βλάπτει όχι μόνο αυτόν που το κάνει, αλλά και τους διπλανούς του και λέγεται κάπνισμα.

· Η αρτηριακή πίεση πρέπει να διατηρείται κάτω από 140 mmHg η συστολική (η μεγάλη) και κάτω από 90 mmHg η διαστολική (η μικρή). Σε περίπτωση που οι τιμές της αρτηριακής πίεσης είναι μεγαλύτερες από τις προαναφερθείσες, απαιτείται ο περιορισμός του αλατιού κι αν χρειαστεί η χορήγηση φαρμάκων.

· Ο διαβήτης είναι πολύ σοβαρός παράγοντας αθηρωμάτωσης των αγγείων της καρδιάς και αντιμετωπίζεται με ελάττωση του σωματικού βάρους και αν χρειαστεί με την επιπρόσθετη χορήγηση αντιδιαβητικών φαρμάκων και ινσουλίνης.

· Για την αποφυγή της αύξησης της χοληστερίνης απαιτείται ο περιορισμός των προσλαμβανόμενων θερμίδων και των κορεσμένων λιπών (βούτυρο, ζωικά λίπη, παχιά κρέατα κ.λ.π.).  Αν παρ’ όλα αυτά η χοληστερίνη εξακολουθεί να είναι αυξημένη, ο ασθενής πρέπει να συμβουλευτεί γιατρό, διότι υπάρχουν φάρμακα (στατίνες) που ελαττώνουν σημαντικά τον κίνδυνο που διατρέχει.

 · Η παχυσαρκία πρέπει να προλαμβάνεται όχι μόνο με περιορισμό των προσλαμβανομένων θερμίδων, αλλά και εκείνων που καταναλώνονται με συστηματική άσκηση.

· Η αποφυγή της καθιστικής ζωής και η συστηματική άσκηση, εφόσον τη συστήσει ο γιατρός (περπάτημα με γρήγορο ρυθμό 20-30 λεπτά, τέσσερις με πέντε φορές τη βδομάδα), φαίνεται ότι σώζουν ζωές.

· Τέλος, ευτυχώς ή δυστυχώς τους γονείς μας, οι οποίοι ευθύνονται για την κληρονομικότητα, δεν μπορούμε να τους αλλάξουμε!

Σχόλιο Επίτιμου Καθηγητή Καρδιολογίας ΕΚΠΑ και βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, κ. Χριστόδουλου Στεφανάδη:

«Η στεφανιαία νόσος είναι η μάστιγα της εποχής μας. Το έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι η τελική και πιο σοβαρή εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου, δηλαδή της νόσου όπου, όπως προαναφέρθηκε, η αθηροσκλήρωση προσβάλει τις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς. Η εκδήλωση του εμφράγματος τις περισσότερες φορές είναι θορυβώδης. Ωστόσο, αρκετές φορές είναι άτυπη (π.χ. πόνος στην κοιλιά ή στη γνάθο) και αυτό δυσχεραίνει τη διάγνωση. Ο πληθυσμός πρέπει να ενημερωθεί για τα συμπτώματα, ακόμη και τα άτυπα, για να δράσει αμέσως. Από τη στιγμή που παθαίνει κάποιος έμφραγμα, δηλαδή που κλείνει η στεφανιαία αρτηρία και αρχίζει η διαδικασία της νέκρωσης του μυοκαρδίου, ο ασθενής πρέπει να μεταφερθεί ταχύτατα στο νοσοκομείο.

Πριν ξεκινήσει για το νοσοκομείο μπορεί να πάρει μια ασπιρίνη, καθώς αυτή εκτός από αναλγητική, έχει και αντιαιμοπεταλιακή δράση, εμποδίζοντας την επέκταση του θρόμβου που κλείνει την αρτηρία. Με αυτόν τον τρόπο διασώζεται μυοκάρδιο (καρδιακός μυς) μέχρι να πάει ο ασθενής στο νοσοκομείο και να υποβληθεί στην κατάλληλη θεραπεία.

Όπως προαναφέρθηκε, η στεφανιαία νόσος είναι η πρώτη αιτία θανάτου στις δυτικές κοινωνίες. Ίσως ευθύνεται για τους θανάτους περισσότερο και από τον καρκίνο. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζει ο κόσμος τα συμπτώματά της και ειδικά αυτά που οφείλονται στο έμφραγμα που είναι δυνητικά θανατηφόρο.

Τα τελευταία χρόνια η μεγάλη επιτυχία της ιατρικής επιστήμης είναι η αγγειοπλαστική (μπαλονάκι) στην οξεία φάση του εμφράγματος του μυοκαρδίου.  Αν ο πάσχων υποβληθεί στην επέμβαση το πρώτο τετράωρο (αν είναι  δυνατόν και στο πρώτο δίωρο) σε ένα νοσοκομείο που έχει τις κατάλληλες υποδομές (αιμοδυναμικό εργαστήριο και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό) και ξεφράξει η στεφανιαία αρτηρία (αυτό συμβαίνει στην πλειονότητα των περιπτώσεων), ο ασθενής αποφεύγει τη νέκρωση του καρδιακού μυός και πρακτικά επιστρέφει υγιής όταν αναρρώσει. Αυτή είναι η καλύτερη εξέλιξη και είναι η συχνότερη.

Παρά την αναμφισβήτητη πρόοδο που έχει σημειωθεί στη θεραπεία του εμφράγματος του μυοκαρδίου, η πρόληψη της στεφανιαίας νόσου αποτελεί την καλύτερη προσέγγιση. Αυτή περιλαμβάνει υγιεινή διατροφή (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ψάρια, ελαιόλαδο κ.λ.π.), αποφυγή της παχυσαρκίας, διακοπή του καπνίσματος που είναι ολέθρια συνήθεια και συνδέεται άμεσα με τη στεφανιαία νόσο και γενικότερα με την αθηροσκλήρωση, τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, τη διατήρηση της χοληστερόλης σε χαμηλά επίπεδα, τη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη και την καταπολέμηση του άγχους. Τέλος, ο κίνδυνος να πάθει κανείς στεφανιαία νόσο και έμφραγμα του μυοκαρδίου εξαρτάται και από την κληρονομικότητα, η οποία όμως μέχρι στιγμής δεν ελέγχεται. Ωστόσο, εάν ελεγχθούν ενδεχόμενοι συνυπάρχοντες παράγοντες κινδύνου, ωφελούνται και εκείνοι που έχουν επιβαρυμένη κληρονομικότητα (δηλαδή πολλούς συγγενείς που εμφάνισαν στεφανιαία νόσο ή έμφραγμα του μυοκαρδίου σε νεαρή ηλικία). Το μεγάλο στοίχημα της ιατρικής σήμερα, είναι να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο στο επίπεδο της πρόληψης».

Πηγές: Καρδιολογική Κλινική ΠΓΝ Λάρισας, Mayo Clinic, Cleveland Clinic

Categories: iatrika

Καρδιά και άσκηση: 

Δημοσίευση: 20 Μαρτίου 2015

Γράφει: Τούσουλης Δημήτρης
Καθηγητής Καρδιολογίας

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την πρώτη αιτία απώλειας ζωής στις ανεπτυγμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Κοινό χαρακτηριστικό των νοσημάτων αυτών είναι η ύπαρξη στα αγγεία προχωρημένης αθηροσκλήρωσης με τη μορφή στενώσεων που παρεμποδίζουν την ομαλή ροή του αίματος. 

Ανάλογα με το ποια αγγεία προσβάλλονται έχουμε και ανάλογες εκδηλώσεις. Έτσι σε προσβολή των αγγείων της καρδιάς (στεφανιαία) εμφανίζεται στεφανιαία νόσος με εκδηλώσεις όπως στηθάγχη, έμφραγμα και καρδιακή ανεπάρκεια. Σε προσβολή των αγγείων του τραχήλου και εγκεφάλου μπορούν να εμφανιστούν αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και σε προσβολή των αγγείων των κάτω άκρων εμφανίζεται περιφερική αρτηριοπάθεια με εκδηλώσεις όπως πόνος στα άκρα κατά το περπάτημα, ισχαιμία του άκρου και γάγγραινα.

Μια σειρά από παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόοδο της αθηροσκλήρωσης και των νοσημάτων αυτών, όπως το κάπνισμα, η υπερλιπιδαιμία, η παχυσαρκία, το κληρονομικό ιστορικό, η παρουσία υπέρτασης και ο σακχαρώδης διαβήτης. Κεντρικός φαίνεται επίσης ότι ο ρόλος της καθιστικής ζωής και της έλλειψης άσκησης που αποτελούν κοινό χαρακτηριστικό του δυτικού τρόπου ζωής.

Είναι σημαντικό ότι πολλοί από τους παράγοντες αυτούς είναι τροποποιήσιμοι. Αυτό σημαίνει ότι η αρνητική επίδραση του καπνίσματος, για παράδειγμα, μπορεί να αναστραφεί με τη διακοπή του. Το ίδιο συμβαίνει και με την άσκηση.

Ειδικά η άσκηση και κυρίως η τακτική αερόβια, όπως το ποδήλατο, το περπάτημα, το τρέξιμο, το κολύμπι κ.α. μέτριας έντασης προκαλεί μια σειρά από ευνοϊκές φυσιολογικές μεταβολές. Συγκεκριμένα, αυξάνει την ικανότητα των μυών και της καρδιάς να παράγουν έργο, η καρδιά προσαρμόζεται να αντέχει σε αυξημένες απαιτήσεις έργου, αυξάνει την κατανάλωση θερμίδων, βοηθά στην απώλεια βάρους, έχει ευνοϊκές μεταβολικές επιδράσεις μειώνοντας τη γλυκόζη του αίματος και την κακή χοληστερόλη, ενώ παράλληλα αυξάνει και την καλή χοληστερόλη. Επίσης βοηθά στη ρύθμιση της αρτηριακής υπέρτασης και του σακχάρου.

Επίσης, όπως φάνηκε από πρόσφατες μελέτες της Α’ Πανεπιστημιακής καρδιολογικής κλινικής, η μέτριας έντασης αερόβιος άσκηση έχει μία άμεση επίδραση σε παράγοντες της αγγειακής λειτουργίας, όπως η αρτηριακή σκληρία, που σχετίζονται με την πρόοδο της αθηροσκλήρωσης. Επίσης, από τη μελέτη Ικαρία όπου μελετήθηκαν οι παράγοντες που συμβάλλουν στη μακροζωία φάνηκε ότι οι συμμετέχοντες με μέτριας έντασης καθημερινή σωματική δραστηριότητα είχαν καλύτερη αγγειακή λειτουργία από όσους δεν είχαν επαρκή καθημερινή φυσική δραστηριότητα.

Όλα αυτές οι ευνοϊκές επιδράσεις της άσκησης, τελικά συμβάλλουν στη μείωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων και τη μειωμένη εκδήλωση νόσων όπως στηθάγχης, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου κ.α. Έτσι οι οδηγίες συνιστούν αν είναι δυνατών καθημερινή άσκηση διάρκειας 30 λεπτών μέτριας όμως έντασης, γιατί όπως φαίνεται από πρόσφατες εργασίες, η αυξημένης έντασης άσκηση μπορεί να μην έχει ευνοϊκά αποτέλεσμα στο καρδιαγγειακό.

Είναι σημαντικό όμως να τονίσουμε ότι οι ευνοϊκές επίδρασης της άσκησης δεν περιορίζονται μόνο σε υγιείς ανθρώπους με στόχο την πρόληψη των καρδιαγγειακών συμβαμάτων αλλά και σε ήδη πάσχοντες από καρδιαγγειακά νοσήματα. Στην ομάδα αυτή των ασθενών ο στόχος της άσκησης δεν είναι η πρόληψη των καρδιαγειακών συμβαμάτων αλλά η βελτίωση του καρδιαγγειακού συστήματος ώστε αφενός να αντεπεξέρχεται καλύτερα στις καθημερινές απαιτήσεις και αφετέρου να μειωθεί η πιθανότητα εξέλιξης της νόσου. Έτσι όπως έχει φανεί και από μελέτες της Α’ Πανεπιστημιακής καρδιολογικής κλινικής οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο και καρδιακή ανεπάρκεια μπορούν να ωφεληθούν αν ενταχθούν σε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης με χρήση αερόβιας κυρίως άσκηση. Στους ασθενείς αυτούς η άσκηση μπορεί να μειώσει τις κρίσεις στηθάγχης και τα επεισόδια καρδιακής ανεπάρκειας, την ικανότητά τους να εκτελούν τις καθημερινές δραστηριότητες χωρίς συμπτώματα και περιορισμούς, την ανάγκη νοσηλείας, την ποιότητα ζωής τους και συνολικά το προσδόκιμο επιβίωσης τους. Πάντως, σε έναν καρδιοπαθή, συνιστάται καθημερινά σαν άσκηση, 30 λεπτά κανονικό περπάτημα.

Συμπερασματικά, ο καθιστικός τρόπος ζωής των δυτικών κοινωνιών έχει δυσμενείς επιδράσεις στο καρδιαγγειακό, οι οποίες ευτυχώς μπορούν να αναστραφούν και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής μας αν υιοθετήσουμε τη μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα στο καθημερινό μας πρόγραμμα.

iatronet.g

Categories: iatrika

Στεφανιαία νόσος: Ένας κατά συρροή δολοφόνος

Στεφανιαία νόσος: Ένας κατά συρροή δολοφόνος ζει δίπλα(;) μας

Συγγραφείς: Λεμπιδάκης Δημήτρης, Λουλακάκης Ματθαίος, Χαμηλός Μιχάλης, Σκαλίδης Εμμανουήλ.
H στεφανιαία νόσος αποτελεί μέγιστο και πολύπλευρο πρόβλημα υγείας και όχι μόνο, μιας και είναι η πρώτη αιτία θανάτου στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Το 2001 ήταν η αιτία για το 1/3 των θανάτων στον κόσμο. Με τη ραγδαία αύξηση του αριθμού των ατόμων που πάσχουν από καρδιαγγειακά νοσήματα, εκτιμάται ότι το 2020 αυτά θα ευθύνονται για τον θάνατο σχεδόν 25 εκατομμύρια ατόμων παγκοσμίως.
Το καρδιακό επεισόδιο (ή καλύτερα «οξύ στεφανιαίο σύνδρομο») συχνά είναι μια τρομακτική εμπειρία. Αν το έχετε ήδη βιώσει ή βρίσκεστε κοντά σε κάποιον που το εμφάνισε, να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι. Θα βρείτε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να σας το βεβαιώσουν.
Διαβάζοντας τα παρακάτω, θα μπορέσετε να καταλάβετε καλύτερα τι σας συνέβη αλλά και πώς θα κερδίσετε μια καλύτερη και υγιέστερη ζωή από εδώ και μπρος.

Τι είναι η στεφανιαία νόσος;

Οι στεφανιαίες αρτηρίες είναι οι αρτηρίες που αιματώνουν τον καρδιακό μυ και τον τροφοδοτούν με τα απαραίτητα συστατικά για τη λειτουργία του. Ο όρος «στεφανιαία νόσος» χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη στένωση αυτών των αρτηριών, η οποία προκαλείται από τη συσσώρευση αθηρωματικού υλικού στον αυλό τους. Εξαιτίας της στενώσεως, ο καρδιακός μυς δεν τροφοδοτείται επαρκώς με αίμα –ιδιαίτερα σε καταστάσεις που αυτός έχει αυξημένες ανάγκες- και έτσι προκαλείται η «μυοκαρδιακή ισχαιμία».

Πώς δημιουργείται η στεφανιαία νόσος;

Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων η στεφανιαία νόσος δημιουργείται από την προοδευτική συσσώρευση αθηρωματικού υλικού το οποίο μικραίνει τον αυλό των αρτηριών και προκαλεί ισχαιμία του μυοκαρδίου. Το αθηρωματικό υλικό είναι ένα μαλακό, λιπώδες υλικό το οποίο δημιουργείται στην έσω επιφάνεια των αρτηριών από την αλληλεπίδραση με τα στοιχεία του αίματος (κύτταρα και παράγοντες πήξης) και τα λίπη που μεταφέρονται με το αίμα. Η αθηρωματική πλάκα με την πάροδο των ετών «σκληραίνει» από την εναπόθεση ασβεστίου.

Ποιες είναι οι εκδηλώσεις της στεφανιαίας νόσου;

Ο στηθαγχικός πόνος, αποτελεί τη συνήθη εκδήλωση της ανεπαρκούς αιμάτωσης του μυοκαρδίου και εκδηλώνεται με δυσφορία στο κέντρο του θώρακα, που μπορεί να έχει χαρακτήρα σφιξίματος, καψίματος ή πίεσης .Η στηθάγχη μπορεί να αντανακλά στα δυο χέρια, στην περιοχή του τραχήλου, της κάτω γνάθου, στη μεσοπλάτια χώρα και στο επιγάστριο. Ορισμένες φορές, όταν ο πόνος είναι έντονος, παρουσιάζονται ιδρώτας, ναυτία ή εμετός.
Στις εκδηλώσεις της στεφανιαίας νόσου περιλαμβάνονται:

1. Η περίοδος χωρίς συμπτώματα. Η διαδικασία της αθηροσκλήρωσης δεν προκαλεί συμπτώματα. Επίσης, σε ασθενείς που δεν έχουν σοβαρές στενώσεις των στεφανιαίων αρτηριών μπορεί να μην εμφανίζονται συμπτώματα, παρά την παρουσία αθηρωματικών αλλοιώσεων στα στεφανιαία αγγεία. Θα πρέπει ωστόσο να τονιστεί ότι σε αρκετούς ασθενείς και παρά την παρουσία σοβαρών στενώσεων στα στεφανιαία, δεν εμφανίζεται κανένα προειδοποιητικό σύμπτωμα (ιδίως σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη) και σε αυτούς η παρουσία της στεφανιαίας νόσου είναι ιδιαίτερα «ύπουλη» και επικίνδυνη.

Ένας άλλος λόγος μη εμφάνισης προειδοποιητικών σημείων μπορεί να είναι το γεγονός πως πολλές φορές όταν ο αυλός ενός στεφανιαίου αγγείου αποφράσσεται σταδιακά, γειτονικά σε αυτό αγγεία τα οποία και τροφοδοτούν την ίδια ή παραπλήσιες περιοχές διατείνονται και αυξάνουν τη ροή τους, βοηθώντας έτσι στην αναπλήρωση του στενωμένου αγγείου και την κάλυψη των αναγκών της περιοχής εκείνης του καρδιακού μυ. Το δίκτυο αυτό των διατεταμένων αγγείων ονομάζεται τότε «παράπλευρη κυκλοφορία» και βοηθά στην προφύλαξη πολλών ασθενών από ενδεχόμενο έμφραγμα του μυοκαρδίου, παρακάμπτοντας στην ουσία την αποφραγμένη αρτηρία. Παράπλευρο δίκτυο μπορεί επίσης να αναπτυχθεί και μετά από ένα έμφραγμα, βοηθώντας στην αποκατάσταση της διαταραγμένης αιματικής ροής και επάγοντας την ανάνηψη της ίσχαιμης περιοχής.

2. Η σταθερή στηθάγχη. Είναι η εμφάνιση του στηθαγχικού πόνου είτε κατά τη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας είτε κατά τη διάρκεια έντονου συναισθηματικού stress. Η σταθερή στηθάγχη γενικά αποτελεί μία σχετικά καλοήθη κλινική κατάσταση και συνήθως προσφέρει τη δυνατότητα για την επιλογή και την εφαρμογή της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής.

3. Η ασταθής στηθάγχη. Είναι η εμφάνιση του στηθαγχικού πόνου  σε συνθήκες ηρεμίας. Αποτελεί μια πιο επικίνδυνη μορφή στεφανιαίας νόσου, γι' αυτό και έχει χαρακτηριστεί προεμφραγματική στηθάγχη. Είναι σαφές ότι μία τέτοια ασταθής κατάσταση πρέπει να αντιμετωπίζεται με εισαγωγή σε νοσοκομείο, ώστε με τη χορήγηση της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής να αποφευχθεί η ανεπιθύμητη εξέλιξη προς έμφραγμα του μυοκαρδίου.

4. Το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Είναι η νέκρωση μιας περιοχής του καρδιακού μυός και εκδηλώνεται με τυπική στηθάγχη, η οποία όμως είναι παρατεταμένης διάρκειας, δεν σταματά με την ανάπαυση και διαρκεί περισσότερο από μισή ώρα. Επιβάλλεται η άμεση μεταφορά του ασθενούς σε νοσοκομείο, γιατί μόνο  σε εξειδικευμένο χώρο και από εξειδικευμένο προσωπικό μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία ένα τόσο σοβαρό ιατρικό πρόβλημα.

5. Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος. Αποτελεί την πλέον δραματική εκδήλωση από όλο το κλινικό φάσμα της στεφανιαίας νόσου. Η στεφανιαία νόσος και οι επιπλοκές της ευθύνονται για το 80% περίπου των αιφνιδίων καρδιακών θανάτων. Το 50% περίπου των οφειλόμενων σε οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου θανάτων εκδηλώνονται ως αιφνίδιοι θάνατοι. Είναι επίσης τραγικό ότι στο 25% των περιπτώσεων ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος αποτελεί την πρώτη και δυστυχώς μοιραία εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου.

Σε τι οφείλεται το έμφραγμα;

Ο καρδιακός μυς, όπως και κάθε άλλος ιστός στο ανθρώπινο σώμα,  χρειάζεται οξυγόνο για να ζήσει. Το έμφραγμα προκύπτει όταν η ροή του αίματος, η οποία και τροφοδοτεί την καρδιά με το απαραίτητο οξυγόνο, μειωθεί σοβαρά ή διακοπεί πλήρως. Αυτό συμβαίνει όταν τα στεφανιαία αγγεία τα οποία και είναι υπεύθυνα για την αιμάτωση του μυοκαρδίου, σταδιακά εμφανίσουν στενώσεις σαν αποτέλεσμα της συνάθροισης χοληστερόλης και άλλων ουσιών στο τοίχωμα τους, οργανώνοντας έτσι τις λεγόμενες αθηρωματικές πλάκες. Η αργή αυτή διαδικασία ονομάζεται αθηρωμάτωση. Όταν μια τέτοια πλάκα ραγεί, ένας θρόμβος αίματος σχηματίζεται γύρω από την περιοχή της σχάσης.  Ο θρόμβος αυτός μπορεί να αποκλείσει τον αυλό του αγγείου και να παρεμποδίσει τη ροή του αίματος. Η επακόλουθη στέρηση του οξυγόνου και των λοιπών συστατικών του αίματος προς τον καρδιακό μυ ονομάζεται ισχαιμία. Όταν τώρα εξαιτίας της ισχαιμίας αυτής επέλθει θάνατος καρδιακών κυττάρων, αυτό ονομάζεται έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Η ζημιά που προκλήθηκε στην καρδιά μου από το έμφραγμα είναι μόνιμη;

Όπως προείπαμε, το έμφραγμα του μυοκαρδίου χαρακτηρίζεται από αναστολή της ροής του αίματος προς αυτό με αποτέλεσμα τη βλάβη μιας περιοχής του. Το μέγεθος της ζημιάς καθορίζεται από την έκταση του καρδιακού μυ που τροφοδοτείται από την αποφραγμένη αρτηρία καθώς και από τη διάρκεια της αναστολής της αιματικής ροής. Η επούλωση επέρχεται με το σχηματισμό ουλής πάνω στον καρδιακό μυ. Η διαδικασία της επούλωσης συνήθως διαρκεί κάποιες εβδομάδες, με το διάστημα αυτό να καθορίζεται από το μέγεθος της ζημιάς αλλά και από την ταχύτητα με την οποία προχωρά αυτή η διαδικασία στον καθένα μας ξεχωριστά. Αξίζει να σημειωθεί πως η καρδιά είναι ένα αρκετά ανθεκτικό όργανο. Ακόμα και όταν ένα μέρος της έχει υποστεί σημαντικές ζημιές, η υπόλοιπη συνεχίζει να λειτουργεί και συχνά πολύ αποτελεσματικά μάλιστα. Καθώς όμως ένα τμήμα της έχει καταστραφεί, μπορεί ένα μέρος της δύναμης της να έχει χαθεί και σαν αποτέλεσμα να μη μπορεί να αντλήσει το αίμα τόσο αποτελεσματικά όσο πριν τη βλάβη. Ωστόσο να υπογραμμίσουμε πως με την κατάλληλη θεραπεία, παρακολούθηση και την προσαρμογή των καθημερινών μας συνηθειών, η ζημιά μπορεί να περιοριστεί αλλά και ενδεχόμενη περαιτέρω βλάβη να προληφθεί.

Θα τα καταφέρω να αναρρώσω από το έμφραγμα;

Πιθανότατα ναι. Ο καρδιακός μυς ξεκινά να επουλώνεται σύντομα μετά το έμφραγμα  και η διαδικασία αυτή διαρκεί συνήθως περί τις οκτώ εβδομάδες. Στην περιοχή του εμφράγματος αναπτύσσεται ουλώδης ιστός ο οποίος όμως δεν έχει την ικανότητα του υγιούς ιστού για συστολή και άντληση. Αυτό σημαίνει πως η έκταση της ζημιάς καθορίζει το πόσο αποτελεσματικά η καρδιά θα αντλεί το αίμα σε όλο το σώμα μετά το έμφραγμα. Ο βαθμός της έκπτωσης της λειτουργικότητας αυτής είναι ανάλογος της έκτασης αλλά και της εντόπισης της ζημιάς. Οι περισσότεροι επιζώντες μετά από ένα έμφραγμα αποδεικνύονται να πάσχουν από άλλοτε άλλου βαθμού στεφανιαία νόσο και ως προς αυτήν την κατεύθυνση θα πρέπει να οδηγηθούν σε σημαντικές αλλαγές του τρόπου ζωής. Αυτό σε συνδυασμό με την ενδεικνυόμενη φαρμακευτική αγωγή θα βοηθήσει στην πρόληψη μελλοντικών επεισοδίων και στη διατήρηση μίας λειτουργικής και παραγωγικής ζωής.

Είναι κάθε θωρακικός πόνος έμφραγμα;

Σε καμία περίπτωση. Ένας θωρακικός πόνος μπορεί να προέχεται και από εξωκαρδιακές πηγές. Ακόμα όμως και αν είναι καρδιακής προέλευσης, δεν σημαίνει ότι πρόκειται για έμφραγμα a priori. Ένας πολύ κοινός τύπος καρδιακής αιτιολογίας πόνου είναι και η στηθάγχη όπως περιγράφηκε και παραπάνω. Πρόκειται για επαναλαμβανόμενο ενόχλημα το οποίο διαρκεί συνήθως λίγα λεπτά και οφείλεται στην παροδική αδυναμία της αιματικής ροής να καλύψει τις ανάγκες της καρδιάς τη δεδομένη στιγμή (πχ λόγω αυξημένου καρδιακού έργου και άρα αναγκών). Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ στηθαγχικού επεισοδίου και του εμφράγματος έγκειται στο ότι το πρώτο δεν προκαλεί μόνιμη βλάβη στο μυοκάρδιο. Συχνά ένα τέτοιο επεισόδιο εκλύεται κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης ή συναισθηματικού στρες οπότε η καρδιακή συχνότητα και η αρτηριακή πίεση αυξάνονται με αποτέλεσμα την αύξηση και του καρδιακού έργου και άρα και των αναγκών της καρδιάς σε οξυγόνο, οι οποίες όμως –άλλοτε για άλλους και συχνά εξωκαρδιακούς λόγους-δεν μπορούν να καλυφθούν.

Τι σημαίνουν όλοι αυτοί οι ιατρικοί όροι που ακούω για το έμφραγμα;

• Οξύ στεφανιαίο σύνδρομο: Πρόκειται για έναν γενικότερο όρο ο οποίος συμπεριλαμβάνει όλες εκείνες τις περιπτώσεις κατά τις οποίες η ροή του αίματος προς το μυοκάρδιο διακόπτεται απότομα
  
• Οξύ έμφραγμα με ανάσπαση του ST διαστήματος (STEMI): Ο τύπος εμφράγματος ο οποίος προκύπτει έπειτα από πλήρη απόφραξη ενός στεφανιαίου αγγείου
  
• Οξύ έμφραγμα χωρίς ανάσπαση του ST διαστήματος (NSTEMI): Ο τύπος εμφράγματος ο οποίος προκύπτει από τη μερική απόφραξη ενός στεφανιαίου αγγείου προκαλώντας σημαντική μείωση της ροής του αίματος προς την καρδιά
  
• Μυοκαρδιακό έμφρακτο: Η δυσλειτουργούσα ή κατεστραμμένη περιοχή του μυοκαρδίου η οποία προέκυψε ως αποτέλεσμα της μειωμένης παροχής αίματος προς αυτήν
  
• Θρόμβωση στεφανιαίου αγγείου: Ο σχηματισμός θρόμβου εντός ενός αγγείου τα οποία είναι υπεύθυνα για την τροφοδοσία του καρδιακού μυ με το απαραίτητο για την επιβίωση του αίμα (=στεφανιαία αγγεία)
  
• Στένωση στεφανιαίου αγγείου: Η μείωση της διαμέτρου του αυλού ενός στεφανιαίου αγγείου ως αποτέλεσμα του χρόνιου σχηματισμού αθηρωματικής πλάκας στο τοίχωμα του σύμφωνα με τη διαδικασία της αθηρωμάτωσης. Η ύπαρξη της πλάκας προδιαθέτει στην εμφάνιση εμφράγματος μετά από τυχαία ρήξη αυτής
  

Υπάρχουν και άλλες αιτίες εμφράγματος πέρα από τη στεφανιαία νόσο;

Και βέβαια. Για παράδειγμα, σε μερικές περιπτώσεις σε κάποιο σημείο ενός στεφανιαίου αγγείου μπορεί να εμφανιστεί μια σύσπαση του τοιχώματος του οδηγώντας σε αυτό που αποκαλείται σπασμός του αγγείου. Όταν συμβεί αυτό, η ροή του αίματος σε αυτό το αγγείο μειώνεται ή και σταματά. Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο τι προκαλεί το σπασμό των αγγείων. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να εμφανιστεί τόσο σε ένα υγιές αγγείο όσο και σε ένα από πριν στενωμένο λόγω αθηρωμάτωσης. Ένα σοβαρό και εμμένον επεισόδιο σπασμού μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα. Μία άλλη αιτία (σπάνια) αποτελεί ο αυτόματος διαχωρισμός ενός στεφανιαίου αγγείου, κατά τον οποίο το τοίχωμα της αρτηρίας υφίσταται μια αιφνίδια σχάση.

Σε τι διαφέρει το έμφραγμα από την καρδιακή ανακοπή;

Πρόκειται για δύο διαφορετικές έννοιες οι οποίες όμως συχνά συγχέονται. Το έμφραγμα προκύπτει από την αιφνίδια μείωση της αιματικής ροής προς το μυοκάρδιο. Όταν όμως μιλάμε για καρδιακή ανακοπή εννοούμε την οποιασδήποτε αιτιολογίας σοβαρή δυσλειτουργία της καρδιάς η οποία ξαφνικά οδηγεί σε παύση της λειτουργίας της. Συχνά λέμε ότι το έμφραγμα είναι πρόβλημα του αγγειακού δικτύου της καρδιάς, ενώ η ανακοπή του «ηλεκτρικού». Πρέπει ωστόσο να γίνει ξεκάθαρο ότι το πρώτο μπορεί να οδηγήσει στο δεύτερο, δηλαδή ένα έμφραγμα να προκαλέσει ανακοπή. Ωστόσο ούτε κάθε έμφραγμα το κάνει αυτό, ούτε κάθε περίπτωση ανακοπής οφείλεται σε έμφραγμα. Η ανακοπή, ως αποτέλεσμα οποιουδήποτε αιτίου, σχετίζεται με τη διαταραχή του καρδιακού ρυθμού, όπως αυτή εκφράζεται με διάφορες θανατηφόρες «αρρυθμίες». Η συχνότερα παρατηρούμενη αρρυθμία στην καρδιακή ανακοπή είναι η κοιλιακή μαρμαρυγή. Σε αυτήν, οι απώτερες και μεγαλύτερες καρδιακές κοιλότητες («κοιλίες») συσπώνται ακανόνιστα, άναρχα και αναποτελεσματικά χάνοντας έτσι τη δυνατότητα άντλησης του αίματος προς το υπόλοιπο σώμα. Η κατάσταση αυτή οδηγεί με βεβαιότητα στο θάνατο εντός λίγων λεπτών. Ωστόσο, πολλές περιπτώσεις καρδιακής ανακοπής μπορούν να αναστραφούν με την έγκαιρη έναρξη χειρισμών καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης και τη χρήση εξωτερικού απινιδωτή για την επαναφορά του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού, σώζοντας μια ζωή.

Υπάρχει θεραπεία;

Με τη συνεχή πρόοδο της σύγχρονης καρδιολογία, η στεφανιαία νόσος είναι μια κατάσταση εν πολλοίς αντιμετωπίσιμη αν όχι θεραπεύσιμη. Στο επίπεδο των φαρμάκων συνεχώς νέες ουσίες προστίθενται στο θεραπευτικό οπλοστάσιο των καρδιολόγων, ουσίες που βελτιώνουν σημαντικά τα συμπτώματα των ασθενών αλλά και το σημαντικότερο, παρατείνουν και την επιβίωσή τους. Ακόμα όμως πιο εντυπωσιακή είναι η πρόοδος που έχει επιτευχθεί στην επεμβατική καρδιολογία η οποία με την αγγειοπλαστική των στεφανιαίων αρτηριών και τη χρήση των πλέον σύγχρονων μπαλονιών και μεταλλικών ελασμάτων (stents), μπορεί να αντιμετωπίσει τη μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών που δεν αντιμετωπίζονται φαρμακευτικά,. Για όσους η φαρμακευτική αγωγή και η αγγειοπλαστική δεν είναι αρκετές για τη θεραπεία της στεφανιαίας νόσου, η αορτοστεφανιαία παράκαμψη, το γνωστό σε όλους by-pass, παραμένει μια εξαιρετική και ριζική θεραπευτική επιλογή, χωρίς άξιες λόγου επιπλοκές.

Γενικά η στεφανιαία νόσος είναι μία ύπουλη πάθηση που απαιτεί συνεχή ευαισθητοποίηση και εγρήγορση τόσο από την πλευρά του πάσχοντος, όσο και από την πλευρά του θεράποντος ιατρού. Η νόσος δεν προειδοποιεί πάντα, συνήθως εκδηλώνεται αιφνίδια και είναι δυνητικά θανατηφόρα.  Επιβεβαίωση αυτής της συμπεριφοράς της νόσου είναι ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος, ο οποίος όπως προαναφέρθηκε, στο 25% των περιπτώσεων αφορά ασθενείς χωρίς προηγούμενα συμπτώματα. Επομένως, πρωταρχικής σημασίας είναι η εντόπιση των ατόμων που, έστω και χωρίς εκδήλωση συμπτωμάτων, έχουν πολλούς επιβαρυντικούς παράγοντες για εκδήλωση στεφανιαίας νόσου. Στους ασθενείς αυτούς η τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου (πρωτογενής πρόληψη), είτε με υγιεινό τρόπο ζωής, είτε με φαρμακευτική υποστήριξη είναι το σημαντικότερο μέτρο που μπορεί δυνητικά  να τροποποιήσει την φυσική πορεία της νόσου και να περιορίσει στο μέτρο του εφικτού τις δραματικές συνέπειές της.

Αγγειοπλαστική

Συγγραφείς: Λουλακάκης Ματθαίος, Λεμπιδάκης Δημήτρης, Χαμηλός Μιχάλης, Σκαλίδης Εμμανουήλ.

1.Τι είναι η αγγειοπλαστική;

Στα πλαίσια διάγνωσης της στεφανιαίας νόσου, ο ασθενής υποβάλλεται σε στεφανιογραφία. Σε περίπτωση που αναδειχθούν σημαντικές βλάβες στα στεφανιαία αγγεία (συνήθως >70% στένωση), κρίνεται σκόπιμο η διόρθωση τους με αγγειοπλαστική. Πρόκειται για είδος θεραπείας της στεφανιαίας νόσου που διενεργείται από επεμβατικούς καρδιολόγους και αποσκοπεί στη διάνοιξη στενώσεων της στεφανιαίας αρτηρίας από μεγάλες αθηρωματικές πλάκες και/ή θρόμβους και την αποκατάσταση της ροής του αίματος.

2.Πώς γίνεται η αγγειοπλαστική;

Aρχικά, αφού πρώτα γίνει τοπική αναισθησία στην περιοχή της εισόδου του καθετήρα (περιοχή του καρπού-κερκιδική προσπέλαση ή του μηρού-μηριαία προσπέλαση), προωθείται ο καθετήρας έως τη στεφανιαία αρτηρία που έχει τη στένωση (εικ.1).


Εικόνα 1. Ανατομία των στεφανιαίων αγγείων και τρόπος προώθησης του καθετήρα.

Ακολουθεί η προώθηση οδηγού σύρματος μέσα στη στένωση και στη συνέχεια ο καθετήρας με ειδικό  μπαλόνι στο άκρο του(διαστάσεων αντίστοιχων με τη διάμετρο του αγγείου και το μήκος της βλάβης) που μόλις φτάσει στο σημείο της στένωσης φουσκώνει με υγρό στις 12-16 Atm. Έτσι συμπιέζεται η αθηρωματική πλάκα με αποτέλεσμα τη διάνοιξη της στενωμένης αρτηρίας (εικ.2).

           
Εικόνα 2. Προώθηση του μπαλονιού μέσα στην αρτηρία.

Αφού αποσυρθεί ο καθετήρας με το μπαλόνι, προωθείται ένας άλλος καθετήρας-μπαλόνι  που έχει συμπιεσμένο μεταλλικό πλέγμα τυλιγμένο στην επιφάνεια του (stent). Κατά τη διάταση του μπαλονιού εκπτύσσεται και το stent, που παραμένει στο σημείο της βλάβης μετά την απομάκρυνση του μπαλονιού και διατηρεί τον αυλό του αγγείου ανοικτό (εικ.3).

Εικόνα 3.Τοοποθέτηση του stent μέσα στην αρτηρία.

3.Τι ακολουθεί μετά την αγγειοπλαστκή;

Παρακολούθηση για εμφάνιση τυχόν επιπλοκών για 24 ώρες ή περισσότερο ανάλογα με τα συνυπάρχοντα προβλήματα και το κλινικό σύνδρομο.

4.Υπάρχουν επιπλοκές;

Ναι, υπάρχουν επιπλοκές κατά την επέμβαση αλλά  και απώτερες αλλά σε μικρό ποσοστό των ασθενών.

Αιμάτωμα-αιμορραγία από το σημείο της παρακέντησης, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου (θανατηφόρο ή μη) μπορούν να συμβούν κατά την επέμβαση σε ποσοστό < 2%.  

Μακροχρόνια μπορεί να δημιουργηθεί ξανά στένωση (επαναστένωση) στο σημείο της επέμβασης σε ποσοστό περίπου 5% ή και μεγαλύτερο σε ασθενείς με σύμπλοκες επεμβάσεις ή συνοσηρότητες.

Επίσης μπορεί να να συμβεί θρόμβωση του stent σε ποσοστό που να οδηγήσει σε έμφραγμα  σε ποσοστό < 1% . Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κυριότερος παράγοντας για θρόμβωση του stent, είναι η κακή συμμόρφωση του ασθενή με την φαρμακευτική αγωγή και συγκεκριμένα η διακοπή της διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής πριν από το διάστημα που έχει καθορίσει ο γιατρός που έκανε την επέμβαση.

Categories: iatrika

μαγνητική τομογραφία καρδιας

Η μαγνητική τομογραφία καρδιάς είναι μία από τις πλέον σημαντικές απεικονιστικές τεχνικές για τη διάγνωση καρδιαγγειακών παθήσεων. Βασίζεται στη χρήση ισχυρού μαγνητικού πεδίου και ραδιοκυμάτων για τη σύνθεση εικόνων της καρδιάς και του θώρακα, ενώ η επεξεργασία των εικόνων που λαμβάνονται γίνεται με τη χρήση εξειδικευμένου λογισμικού εγκατεστημένου σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Τις περισσότερες φορές, κατά τη διάρκεια της εξέτασης, χορηγείται ενδοφλεβίως μια σκιαγραφική ουσία (γαδολίνιο) για την λήψη επιπλέον πληροφοριών από τις εικόνες.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της μαγνητικής τομογραφίας καρδιάς σε σχέση με άλλες απεικονιστικές τεχνικές;
Η μαγνητική τομογραφία καρδιάς είναι μια μη επεμβατική, αναίμακτη απεικονιστική εξέταση η οποία δεν εκθέτει τον ασθενή σε ιονίζουσα ακτινοβολία, συνεπώς μπορεί να πραγματοποιηθεί με ασφάλεια στην πλειονότητα των ασθενών, ακόμα και σε παιδιά ή έγκυες γυναίκες. Προσφέρει υψηλής ευκρίνειας εικόνες και επιτρέπει την τρισδιάστατη απεικόνιση των καρδιακών κοιλοτήτων και των αγγείων του θώρακα. Το σκιαστικό φάρμακο που χρησιμοποιείται κατά την εξέταση έχει χαμηλότερο κίνδυνο να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση σε σχέση με τα σκιαγραφικά μέσα που χρησιμοποιούνται σε άλλες απεικονιστικές εξετάσεις (π.χ. αξονική τομογραφία ή στεφανιογραφία).

Πώς πραγματοποιείται η εξέταση;
Αφού ο ασθενής αφαιρέσει τυχόν μεταλλικά αντικείμενα (ρολόι, κοσμήματα, κέρματα κλπ),  ξαπλώνει σε ύπτια θέση (ανάσκελα) στο ειδικό τραπέζι-κρεβάτι του τομογράφου. Τοποθετούμε 3 αυτοκόλλητα στο στήθος για τη συνεχή παρακολούθηση του καρδιακού ρυθμού. Σε περίπτωση που απαιτείται η χρήση σκιαγραφικής ουσίας, τοποθετείται φλεβοκαθετήρας από το νοσηλευτή ώστε να γίνει η ενδοφλέβια χορήγηση του φαρμάκου περίπου στη μέση της εξέτασης. Ο ασθενής φοράει ειδικά ακουστικά (παρόμοια με αυτά που ακούμε μουσική) ώστε να ακολουθεί τις οδηγίες του χειριστή. Ο τομογράφος είναι κυλινδρικού σχήματος με ανοιχτό το εμπρός και πίσω τμήμα του και η διάμετρος του είναι τουλάχιστον 60 εκατοστά. Η εξέταση διαρκεί συνολικά περίπου 30-45 λεπτά ανάλογα με την ένδειξη και τα ευρήματα. Κατά τη λειτουργία του μαγνητικού τομογράφου μπορεί να ακούγονται κάποιοι θόρυβοι μέτριας έντασης οι οποίοι ωστόσο δεν ανησυχούν τον ασθενή καθώς τα αυτιά του προστατεύονται από τα ακουστικά.  Δίνονται στον ασθενή αναπνευστικές οδηγίες (‘πάρε μία ανάσα, βγάλε τον αέρα και μην αναπνέεις’) και ζητείται από τον ασθενή να κρατάει για 6-12 δευτερόλεπτα κατά μέσο όρο την αναπνοή του ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή ποιότητα στις εικόνες που λαμβάνονται. Μετά την εξέταση δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός, ο εξεταζόμενος μπορεί να φάει ή να πιει ελεύθερα και δεν τίθεται θέμα αποφυγής συναναστροφής με παιδιά καθώς δεν έχει χορηγηθεί σκεύασμα που να εκπέμπει ακτινοβολία.

Ποιοι είναι οι περιορισμοί της εξέτασης;
Είναι σημαντική η συνεργασία του ασθενούς για τη λήψη εικόνων υψηλής ποιότητας. Συγκεκριμένα ο ασθενής πρέπει να παραμένει σχετικά ακίνητος σε ό,τι αφορά το θώρακα και να ακολουθεί τις αναπνευστικές οδηγίες που του δίνονται. Επιπλέον, η ποιότητα των εικόνων επηρεάζεται από την παρουσία αρρυθμιών όπως οι πολλές έκτακτες συστολές και η κολπική μαρμαρυγή αλλά, με τους κατάλληλους χειρισμούς από τη πλευρά του χειριστή, η ποιότητα της απεικόνισης παραμένει διαγνωστική ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις.

Ποιες είναι οι ενδείξεις της εξέτασης;

Οι ενδείξεις διενέργειας της εξέτασης συνεχώς διευρύνονται και σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις οι πληροφορίες που λαμβάνονται είναι εξαιρετικά πολύτιμες καθώς δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτές με άλλες εξετάσεις. Συνοπτικά, οι κυριότερες ενδείξεις της μαγνητικής τομογραφίας καρδιάς είναι:

• Η διερεύνηση της υποκείμενης αιτίας καρδιακής ανεπάρκειας – δυσλειτουργίας
  
• Η μυοκαρδίτιδα (φλεγμονή της καρδιάς συνήθως από ιώσεις) και οι μυοκαρδιοπάθειες (παθήσεις του καρδιακού μυός που ορισμένες φορές έχουν κληρονομικό χαρακτήρα)
  
• Η στεφανιαία νόσος: διαπίστωση διαταραχών στην αιμάτωση του μυοκαρδίου (ισχαιμία) και ανίχνευση ουλής μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου (εκτίμηση βιωσιμότητας).
  
• Οι παθήσεις των καρδιακών βαλβίδων (όταν δεν είναι ικανοποιητικές οι εικόνες και οι μετρήσεις από τον υπέρηχο καρδιάς)
  
• Οι παθήσεις του περικαρδίου (υποτροπιάζουσα φλεγμονή του περικαρδίου-περικαρδίτιδα, πάχυνση του περικαρδίου-συμφυτική περικαρδίτιδα)
  
• Οι όγκοι της καρδιάς (πχ. μύξωμα) και η αντιδιαστολή τους από τη παρουσία θρόμβου στις καρδιακές κοιλότητες
  
• Οι συγγενείς καρδιοπάθειες (ανωμαλίες της διάπλασης της καρδιάς που συχνά χρήζουν απεικονιστικής μελέτης τόσο πριν όσο και μετά από τυχόν χειρουργική διόρθωση)
  
• Η διάγνωση και παρακολούθηση ανευρυσμάτων και διαχωρισμού της αορτής
  
• Η διερεύνηση της αιτίας καρδιακών αρρυθμιών, και η εκτίμηση της ανατομίας των πνευμονικών φλεβών πριν από επέμβαση κατάλυσης κολπικής μαρμαρυγής
  
• Η εκτίμηση της καρδιακής δομής και λειτουργίας (μεγάλη είναι η βοήθειά της μαγνητικής στη μελέτη τόσο της αριστερής όσο και της δεξιάς κοιλίας της καρδιάς ειδικά όταν δεν είναι ικανοποιητικές οι πληροφορίες που παίρνουμε από τον υπέρηχο)

Ποιες είναι οι αντενδείξεις της εξέτασης;

Η μαγνητική τομογραφία καρδιάς αντενδείκνυται σε λίγες περιπτώσεις, όπως:

• Παρουσία καρδιακού βηματοδότη/απινιδωτή (με εξαίρεση τις νεότερης τεχνολογίας συσκευές, που είναι συμβατές με το περιβάλλον του μαγνήτη και το αναφέρει ρητά ο κατασκευαστής)
  
• Άλλες ηλεκτρονικές συσκευές, όπως αντλίες ινσουλίνης και κάποιες κατηγορίες κοχλιακών εμφυτευμάτων
  
• Κάποιες κατηγορίες αγγειακών κλιπ κυρίως στον εγκέφαλο
  
• Μεταλλικά ξένα σώματα μέσα στο σώμα, όπως μεταλλικά θραύσματα
  
• Σοβαρού βαθμού νεφρική δυσλειτουργία, που αποτελεί σχετική αντένδειξη μόνο στη χορήγηση του σκιαγραφικού παράγοντα (γαδολίνιο)
  
• Κλειστοφοβία, που αποτελεί σχετική αντένδειξη. Οι περισσότεροι ασθενείς μετά από κατάλληλη προετοιμασία και καθοδήγηση μπορούν να υποβληθούν σε μαγνητική τομογραφία. Ένα ποσοστό κάτω από 2% μπορεί τελικά να χρειαστεί τη συνδρομή αναισθησιολόγου για να πραγματοποιηθεί η εξέταση.

Σημειώνεται ότι όλες οι προσθετικές καρδιακές βαλβίδες (βιολογικές ή μεταλλικές) και τα stent στα στεφανιαία αγγεία ΔΕΝ αποτελούν αντένδειξη για τη μαγνητική τομογραφία. Οι έγκυες γυναίκες αν χρειαστεί μπορούν να υποβληθούν σε μαγνητική τομογραφία καρδιάς, δεν πρέπει όμως να χορηγείται γαδολίνιο. Γυναίκες που θηλάζουν μπορούν να υποβληθούν σε μαγνητική τομογραφία καρδιάς και να χορηγηθεί γαδολίνιο, με την προϋπόθεση ότι για τουλάχιστον 24 ώρες θα απέχουν από το θηλασμό.

Συμπερασματικά, η μαγνητική τομογραφία αποτελεί μία από τις ταχέως εξελισσόμενες απεικονιστικές τεχνικές στην Καρδιολογία με ευρύτατες πλέον ενδείξεις και σημαντική συνεισφορά στη βαθύτερη κατανόηση και αποτελεσματική αντιμετώπιση των καρδιολογικών παθήσεων.

Στοιχεία επικοινωνίας; Θεόδωρος Καραμήτσος, Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας, Τηλ 2310994830, tkaramitsos@auth.gr

Categories: iatrika